بورس اوراق بهادار به بازار پرطرفدار و درآمدزایی در ایران تبدیل شده است. در حالیکه سهامداران بسیاری در این بازار سود کلانی کرده‌اند، برخی دیگر به دلیل نداشتن دانش و اطلاعات کافی از این بازار پردرآمد جا مانده‌اند. یکی از مهم‌ترین اطلاعاتی که همه افراد باید در زمینه بورس بدانند، چگونگی انجام معاملات بورس است. همین موجب شده ما مقاله‌ای را مفصل به این موضوع اختصاص دهیم.
آموزش انجام معامله در بورس
پیش از هر چیزی باید بدانید برای ورود به بورس به یک کد بورسی یا کد معاملاتی نیاز خواهید داشت. این کد که یک شناسه 8 کاراکتری است مختص فرد تعیین می‌شود و بعنوان کد شناسایی فرد در بورس شناخته شده است. بنابراین در قدم اول برای انجام معاملات بورس باید به یک کارگزار مراجعه کنید و با ارائه مدارک شناسایی مورد نیاز کد معاملاتی را دریافت کنید. این کار با یک بار مراجعه حضوری و طی دو روز انجام می‌شود. در نظر داشته باشید هر فرد فقط می‌تواند یک کد معاملاتی داشته باشد. پس از گشایش حساب و دریافت کد معاملاتی، فرد می‌تواند به چهار روش نسبت به انجام معاملات بورس اقدام کند. نحوه انجام معاملات بورس به شرح زیر است:
بیشتر بخوانید: کد بورسی چیست
مراجعه حضوری به کارگزار: در این روش سرمایه‌گذار با در دست داشتن کد معاملاتی و مشخصات کامل خود در زمان مشخص شده برای انجام معاملات بورس به کارگزار خود مراجعه کرده و پس از تکمیل فرم سفارش خرید یا فروش و واریز وجه به حساب کارگزار سفارش خود را ثبت می‌کند.
انجام معاملات بورس به صورت تلفنی: سرمایه‌گذاران می‌توانند بدون نیاز به مراجعه حضوری از طریق تلفن نیز سفارش خود را ثبت کنند. هرچند پیش از آن باید حداقل یک بار به شرکت کارگزاری مراجعه کنند و قراردادی را در ارتباط با سفارشات تلفنی با کارگزار امضا کنند. از آن پس دیگر نیازی به حضور فرد در کارگزاری وجود ندارد و با اطلاعاتی که در دست دارد می‌تواند با مرکز تماس کارگزاری تماس گرفته و سفارش خود را ثبت کند.
انجام معاملات بورس به صورت اینترنتی: همانند روش دوم، روش انجام معاملات بورس به صورت اینترنتی نیز یکی از روش‌های غیرحضوری فعالیت در بورس است که در آن سرمایه‌گذار بدون نیاز به مراجعه به کارگزاری می‌تواند از طریق اینترنت معاملات خود را بررسی کرده و انجام دهد. اما در این روش نیز سرمایه‌گذار سفارش خود را به کارگزار ارائه می‌دهد.
روش انجام معاملات برخط بورس (آنلاین): شاید به نظر برسد روش انجام معاملات برخط بورس با معاملات اینترنتی یکی باشد اما تفاوت آن در این است که در روش معاملات برخط برخلاف روش اینترنتی دیگر معاملات از طریق کارگزار ثبت نمی‌شود و سرمایه‌گذار می‌تواند از طریق سامانه‌ای مجزا خودش نسبت به خرید و فروش سهام اقدام کند. این روش مخصوص افرادی است که کد معاملاتی آنلاین دریافت کرده‌اند و مدرک تحصیلی دیپلم به بالا دارند.
بیشتر بخوانید: انواع روش های سرمایه گذاری در بورس
زمان انجام معاملات در بورس
انجام معاملات بورس زمان مشخصی دارد و فقط در روزهای شنبه تا چهارشنبه بین ساعت 9 الی 12:30 انجام می‌شود. روزهای پنجشنبه و جمعه و تمامی تعطیلات رسمی هیچ معاملاتی انجام نمی‌شود. بنابراین تمامی خرید و فروش‌ها باید در این بازه زمانی انجام شود.
سایت انجام معاملات بورس
برای مشاهده قیمت سهام شرکت‌های مختلف و اطلاعات دیگر در این زمینه می‌توانید به سایت رسمی شرکت مدیریت فناوری بورس تهران، به آدرس tsetmc.com مراجعه کنید. اما در این سایت هیچ معاملاتی قابل انجام نیست و فقط اطلاع‌رسانی و بررسی قیمت‌ها انجام می‌شود. سایت انجام معاملات بورس را باید از کارگزاری خود دریافت کنید تا با شناسه کاربری و رمز عبور تعریف شده بتوانید خرید و فروش سهام را از این طریق انجام دهید.
اولویت انجام معامله در بورس
قیمت و زمان، دو فاکتوری هستند که اولویت معامله در بورس را مشخص می‌کنند. اولویت اول قیمت و اولویت دوم زمان ارائه سفارش است. این بدین معناست که سفارش شما ابتدا با توجه به زمانی که شما آن را برای کارگزاری ارائه کرده‌اید در سامانه معاملات ثبت می‌شود. اما از سوی دیگر، درخواست‌ها بر اساس قیمت‌های پیشنهادی در صف قرار می‌گیرند. این یعنی اگر درخواست خرید شما در ساعت 8:50 دقیقه صبح با قیمت 200 تومان ثبت شده باشد و فرد دیگری درخواست خرید همین سهام را با 220 تومان یک دقیقه بعد از شما ارائه دهد، درخواست متقاضی دوم در اولویت قرار می‌گیرد. اما اگر درخواست افرادی که بعد از شما قیمتی ثبت کرده‌اند با مبلغ ثبت شده شما یکسان باشد، شما در اولویت تقاضا قرار می‌گیرید.
بیشتر بخوانید: آشنایی کامل با اصطلاحات بازار بورس
مراحل انجام معاملات در بورس
-
مرحله پیش گشایش
در مرحله پیش گشایش، که 15 دقیقه پیش از شروع معاملات روزانه انجام می‌شود، سرمایه‌گذار می‌تواند سفارش خود را در دامنه نوسان وارد کرده یا سفارشات خود را حذف و اصلاح کند. دامنه نوسان معمولا از روی قیمت پایانی روز قبل مشخص می‌شود.
-
مرحله گشایش یا حراج آغازین
پس از پایان مرحله پیش گشایش و دقیقا راس ساعت 9 مرحله گشایش آغاز می‌شود. در این مرحله سرمایه‌گذار نمی‌تواند سفارش جدیدی ثبت کند یا سفارشات پیشین خود را اصلاح یا حذف کند.
-
مرحله اصلی یا حراج پیوسته
حراج پیوسته در حقیقت مرحله اصلی معاملات است که بلافاصله پس از مرحله پیش گشایش شروع می‌شود. در این مرحله سفارشات مختلفی که مبلغ آن‌ها در ردامنه مجاز نوسان قیمتی قرار داشت وارد سامانه معاملات می‌شود و بدین شکل معامله در بورس آغاز می‌شود.
-
مرحله پیش پایانی
در دقایق آخر پایان روز معاملات (که ساعت 12:30 ظهر است) مرحله پیش پایانی آغاز می‌شود. این مرحله زمان زیادی نمی‌برد و برای مشخص کردن قیمت مناسب نهایی انجام می‌شود. همانند مرحله پیش گشایش، در مرحله پیش پایانی نیز امکان حذف، اصلاح و اضافه کردن سفارش وجود ندارد.
-
مرحله پایانی
مرحله پایانی همانطور که از نامش پیداست مرحله‌ایست که تمامی سفارشات و قیمت‌های ثبت شده بررسی شده و قیمت پایانی (جهت تایین بازه قیمت روز بعد) مشخص می‌شود.
انجام معاملات بورس بدون کارگزاری
همانطور که پیش‌تر به آن اشاره شد سرمایه‌گذار می‌تواند شخصا نسبت به خرید و فروش سهام اقدام کند که به آن روش انجام معاملات بر خط بورس می‌گویند. برای انجام معاملات بورس به روش معامله بر خط، سرمایه‌گذار می‌بایست یک جلسه به صورت حضوری به دفتر مرکز کارگزاری خود مراجعه کند و با ارائه مدارک شناسایی خود نسبت به افتتاح حساب اقدام کند. در این مرحله، کارگزار و سرمایه‌گذار قراردادی را مبنی بر انجام معاملات بر خط امضا کرده و سرمایه‌گذار کد کاربری و رمز عبور و سایتی که باید از طریق آن نسبت به خرید و فروش سهام اقدام کند از کارگزار دریافت می‌کند.
بیشتر بخوانید: آموزش تحلیل تکنیکال
معاملات برخط یا آنلاین این امکان را برای سرمایه‌گذار فراهم می‌کند که بتواند سهام مورد نظر خود را با سرعت و نظارت بیشتری خرید و فروش کند. در این روش سرمایه‌گذار پس از ورود به سایت و بررسی معاملات و سهام روز، سفارش خرید خود را به صورت آنلاین به کارگزار اعلام می‌دارد. پس از بررسی و کنترل توسط کارگزار، سفارش در سیستم معاملات بورس ثبت می‌شود. روش معامله برخط بورس نیاز به مراجعه حضوری را برطرف کرده و دیگر سرمایه‌گذاران می‌توانند با آسودگی بیشتری و بدون نیاز به خروج از خانه سفارشات خود را ثبت کند. این روش همچنین موجب می‌شود اختلافات احتمالی بین سرمایه‌گذار و کارگزار در خصوص زمان ورود سفارش و قیمت آن برطرف شود.
جمع‌بندی
در نظر داشته باشید برای فعالیت در بورس و انجام معاملات فرقی نمی‌کند به کدام روش اقدام می‌کنید. در قدم اول باید کارگزار مورد نظرتان را بیابید تا بعنوان واسطه بین شما و فروشنده عمل کند. تحت هیچ شرایطی انجام معاملات بورس بدون کارگزار ممکن نیست. داشتن دانش کافی درباره زمان اقدام برای خرید و فروش و شروع معاملات نیز می‌تواند به شما کمک کند در این مسیر موفق‌تر عمل کنید.
