پذیره‌نویسی چیست و آیا می‌توان مانند عرضه اولیه از آن سود کسب کرد یا خیر؟ یکی از مفاهیم موجود در بازارهای مالی مانند بازار بورس پذیره‌نویسی است که احتمالاً شاید شما هم به آن برخورده باشید. کاربران زیادی با این اصطلاح آشنایی نداشته و یا آن را با عرضه اولیه اشتباه می‌گیرند. این دو موضوع کاملاً با هم متفاوت بوده و تعریف جداگانه‌ای در بازار دارند. با توجه به اهمیت شناخت مفهوم پذیره‌نویسی در بازار بورس در این مقاله با ماش همراه هستیم تا نکات زیر را درباره این اصطلاح با ماش در میان بگذاریم:
-
اعلامیه پذیره‌نویسی چیست
-
پذیره‌نویسی عمومی چیست
-
پذیره‌نویسی صندوق چیست
-
روش‌های پذیره‌نویسی
-
فرایند پذیره‌نویسی
در انتهای این مقاله با درک تمام موارد بالا شما خواهید توانست تا قبل از اقدام برای خریدوفروش پذیره‌نویسی یک تحلیل درست از شرایط آن داشته باشید.
پذیره‌نویسی بورس چیست
برای شروع باید تشریح کنیم که پذیره‌نویسی چیست و چگونه می‌توان برای خرید آن اقدام کرد؟ پذیره‌نویسی یک تعریف حقوقی و عام دارد و یک تعریف مشخص و اختصاصی برای آن در بازار بورس تعریف می‌شود. در اصطلاح حقوقی پذیره‌نویسی به عملی حقوقی اطلاق می‌شود که طی آن شخص متعهد به تأمین قسمتی از سرمایه موردنیاز یک شرکت می‌شود. معنی تحت‌اللفظی پذیره‌نویسی نیز امضا کردن یک سند و نوشته و پذیرفتن تعهدی است که در آن سند به آن اشاره‌شده است.
برای درک پذیره‌نویسی بورس بایستی با مفهوم خود این بازار آشنا باشید. مبنا و اصل اولیه شکل‌گیری بازار بورس، برای جمع‌آوری سرمایه‌های کوچک و استفاده از آن‌ها برای ایجاد کارهای بزرگ در شرکت‌ها است. شرکت‌هایی هم که سهام خود را وارد بورس می‌نمایند، با فروش سهام به دنبال تأمین نیازهای مالی برای رشد و ارتقا شرکت هستند. پذیره‌نویسی نیز دقیقاً فرایندی است که در آن خریداران متعهد می‌شوند که مقداری مشخص از سرمایه‌های یک شرکت را تأمین کرده و آن را برای ارتقا و بزرگ شدن یاری کنند.
البته باید بدانید که پذیره‌نویسی اصلاحی است که برای شرکت‌هایی استفاده می‌شوند که هنوز شکل نگرفته و در حال حاضر وجود خارجی ندارند. درواقع مؤسسان شرکت موردنظر برای تأمین نیازهای مالی خود برای تأسیس شرکت و شروع به کار نیاز به سرمایه‌هایی دارند. عمل پذیره‌نویسی در بورس فرایندی است که این سرمایه اولیه را در اختیار آن‌ها خواهد گذاشت.
پذیره نویسان چه ویژگی‌هایی دارند؟
فرایند پذیره‌نویسی برای شرکت‌های سهامی عام صورت می‌پذیرد. طبق قوانین تجارت تعداد اعضای هیئت‌مدیره شرکت‌های سهامی عام از 5 نفر به بالا است. بنابراین امکان شکل‌گیری این شرکت‌ها با تعداد هیئت‌مدیره کمتر از 45 نفر وجود نخواهد داشت. ازاین‌رو پذیره نویسان حداقل باید 5 نفر باشند. قانون و سازمان بورس برای حداکثر تعداد پذیره نویسان هیچ محدودیتی تعیین نکرده و دراین‌باره محدودیتی اعمال نمی‌شود.
تعهد پذیره‌نویسی چیست
تعهد پذیره‌نویسی چیست و چه تفاوتی با پذیره‌نویسی دارد؟ اصطلاح دیگری که برای درک هر چه‌بهتر پذیره‌نویسی باید به تعریف آن نیز بپردازیم، تعهد پذیره‌نویسی است. دقت داشته باشید که فرایند پذیره‌نویسی همیشه با موفقیت همراه نبوده و ممکن است خریداران اصلاً تمایلی به خرید پذیره‌نویسی نداشته و اوراق مربوط به آن به‌صورت کامل به فروش نرود.
در فرایند پذیره‌نویسی شخصی که به وی متعهد یا کارگزار اطلاق می‌شود، متعهد می‌شود که در صورت فروش نرفتن اوراق پذیره نویسی، آن‌ها را خریداری نماید. این شخص اصلاً جزء خریداران اوراق نیست و تنها تعهد وی برای خرید اوراق در صورت فروش نرفتن آن‌ها در بازار است. لازم به ذکر است که این فرد باید از قبل ضمانت‌نامه‌های لازم برای اثبات توانایی خود برای خرید اوراق پذیره‌نویسی را به سازمان بورس تسلیم نموده و بعد از تائید این ضمانت‌نامه‌ها فرایند پذیره‌نویسی آغاز می‌شود.
مهلت پذیره‌نویسی چقدر است؟
یکی دیگر از نکات مهم درباره فرایند پذیره‌نویسی آن است. مهلت پذیره‌نویسی صورت کامل در قانون پیش‌بینی‌شده و سازمان بورس درباره تعیین این مهلت مختار خواهد بود. به‌صورت معمول مهلت پذیره‌نویسی کمتر از 30 روز تعیین می‌شود. البته سازمان بورس دراین‌باره شرایط و درخواست‌های پذیره نویسان را بررسی کرده و ممکن است تا مهلت پذیره‌نویسی تا 30 روز دیگر نیز تمدید شود. در این مواقع همه‌چیز بستگی به شرایط و نظر سازمان بورس خواهد داشت.
تبصره 1 و 2 ماده 23 قانون بازار اوراق بهادار این شرایط را برای سازمان بورس تعریف کرده و طبق همین ماده و تبصره‌ها نیز برای تعیین مهلت پذیره‌نویسی اقدام می‌گردد.
فرایند پذیره‌نویسی چگونه است
فرایند پذیره‌نویسی را می‌توان در دودسته پذیره‌نویسی عمومی و پذیره‌نویسی صندوق‌ها شرح داد. فرایند پذیره‌نویسی عمومی شرایط کاملاً مشخصی دارد. این مهم بسته به شرایط خود شرکت و پذیره نویسان تعیین خواهد شد. اعضای هیئت‌مدیره یک شرکت سهامی عامل ابتدا باید سرمایه‌های خود را بررسی کرده و در صورت نیاز به جذب سرمایه برای پذیره‌نویسی اقدام نمایند.
برای این منظور پذیره نویسان باید یک اظهارنامه کامل و جامع از شرایط شرکت که حاوی اطلاعات مهمی اعم از موضوع فعالیت شرکت، نشانی شرکت، موضوع افزایش سرمایه، مبلغ افزایش سرمایه، نوع سهام و ... باشد، پر کنند. با تسلیم این اظهارنامه به اداره ثبت شرکت‌ها، پذیره‌نویسی عمومی آغاز خواهد شد. با درج اعلامیه پذیره‌نویسی عمومی کاربران می‌توانند برای خرید آن اقدام نمایند. معمولاً بانکی که حساب شرکت در آن قرار دارد، به‌عنوان محل خرید این اوراق تعیین می‌گردد.
فرایند پذیره‌نویسی صندوق چیست
اما فرایند پذیره‌نویسی صندوق چیست و چگونه صورت می‌پذیرد؟ پذیره‌نویسی صندوق هم شرایطی تقریباً مشابه با پذیره‌نویسی عمومی دارد. نمونه آن را در سال گذشته برای تعریف صندوق پالایش از سوی دولت شاهد بودیم.
اطلاعات و مشخصات صندوق بایستی به‌صورت کامل از سوی دولت اعلام و شرایط خرید آن از بورس نیز تعیین شود. سپس یک بازه زمانی مشخصی از سوی بورس تعیین‌شده و در این بازه کاربران می‌توانند برای خرید واحدهای صندوق اقدام نمایند. بعد از پایان مهلت خرید واحدهای صندوق که چند ماه خواهد بود، این واحدها به پرتفوی کاربران در بازار بورس اضافه خواهد شد.
اعلامیه پذیره‌نویسی چیست
اعلامیه پذیره‌نویسی در وقع اعلامیه حاوی شرح کامل مشخصات شرکت و شرایط خرید اوراق است که روزنامه منتشر می‌شود. بعدازاینکه فرایند پذیره‌نویسی به اتمام رسید و همه مدارک و مشخصات جمع‌آوری شد، اعلامیه پذیره‌نویسی با درج تمام نکات لازم در روزنامه منتشر می‌شود تا کاربران عمومی از این طریق از خرید این اوراق مطلع شده و برای آن اقدام نمایند.
نحوه شرکت در پذیره‌نویسی عمومی
در بندهای قبلی درک کردید که پذیره‌نویسی عمومی چیست و طی چه فرایندی ارائه می‌شود. اما باید درباره نحوه شرکت در پذیره‌نویسی عمومی نیز نکات لازم را به ماش ارائه کنیم. بعد از اتمام فرایند پذیره‌نویسی و انتشار اعلامیه آن در روزنامه، کاربران می‌توانند برای شرکت در پذیره‌نویسی به بانک مشخص‌شده در اعلامیه مراجعه کرده و با امضای ورقه تعهد پذیره‌نویسی در آن شرکت نمایند.
با امضای این ورقه شما درواقع اساسنامه شرکت را قبول کرده و تعهد تأمین سرمایه به مقدار خریداری‌شده را اعلام می‌دارید. ورقه تعهد پذیره‌نویسی حاوی اطلاعات کامل مربوط به شرکت موردنظر خواهد بود.
روش‌های پذیره نویسی
لازم است تا روش‌های پذیره‌نویسی را نیز با شما در میان بگذاریم. به‌صورت کلی این مهم از دو طریق صورت می‌پذیرد:
-
اولین روش از روش‌های پذیره‌نویسی‌مان استفاده از تعهد پذیره‌نویسی است که در بندهای قبلی به تشریح شرایط و فرایند آن پرداختیم.
-
دومین روش برای این منظور روش بهترین کوشش است. در این روش تعهدی برای فروش تمام اوراق وجود نداشته و شرکت موردنظر درواقع بهترین کوشش را برای فروش حداکثری اوراق خواهد داشت اما هیچ اجباری برای فروش همه آن‌ها وجود ندارد.
تفاوت پذیره‌نویسی با عرضه اولیه سهام
تا این جای مقاله درک کردید که پذیره‌نویسی چیست و از چه فرایندی انجام می‌پذیرد. اما بسیاری از کاربران این اصطلاح را با مفهوم عرضه اولیه اشتباه می‌گیرند. این دو می‌توانند تفاوت‌های زیادی با هم داشته باشند.
-
پذیره‌نویسی در قیمت اسمی سهام یعنی 100 تومان صورت می‌پذیرد. درحالی‌که برای عرضه اولیه یک قیمت از سوی سازمان بورس تعیین‌شده و کاربران می‌توانند در محدوده مجاز برای سفارش اقدام نمایند.
-
کل فرایند عرضه اولیه در بورس در یک بازه زمانی 2 ساعته بوده و بعد از یک روز هم سهام خریداری‌شده به‌حساب کاربران خواهد نشست. درحالی‌که پذیره‌نویسی می‌تواند 30 روز تا 2 ماه به طول بکشد.
-
در فرایند عرضه اولیه ماش می‌توانید یک روز بعد از اتمام فرایند برای خریدوفروش سهام خود اقدام کنید. اما در فرایند پذیره‌نویسی بعد از اتمام نوبت به مراحل راه‌اندازی شرکت و بازگشایی نماد آن در بازار می‌رسد که می‌تواند ماه‌ها به طول بکشد.
کلام آخر
برای اینکه بهتر بتوانید از این فرایند استفاده کنید، نکات زیر را درباره فرایند پذیره‌نویسی با ماش مرور کردیم:
-
اعلامیه پذیره‌نویسی چیست
-
پذیره‌نویسی عمومی چیست
-
پذیره‌نویسی صندوق چیست
-
روش‌های پذیره نویسی
-
فرایند پذیره نویسی
در انتها باید تأکید کنیم که پذیره‌نویسی با عرضه اولیه شرایط کاملاً متفاوتی دارد. ازاین‌رو با دقت و تحلیل باید برای خرید این اوراق اقدام نمایید.
